Çıban Nedir

Çıban nedir, çıban deride meydana gelen ağrılı ve apselere denir. Bunlara bakteriyel enfeksiyon, fronkül gibi isimlerde verilir. Çıban deride genellikle kıl keseciğinden ya da yağ bezi kanalından giren staphylococus aureus adlı bakteriden kaynaklanır. Elle dokunulduğunda oldukça sert bir his verse de, aslında içi irinle dolu bir oluşumdur. Bu irinli oluşum çevre sinirlere baskıya neden olur, iltihabın meydan gelmesini sağlar. Çıbanların oluştuğu yerler genellikle sürtünmenin olduğu yerler yani boyun, kulak, yüz, kol ve bacaklardır. Ancak vücutta her yerde oluşabilir.

Çıban orta kısmında kıl ostiumuna uyan bölgede beyaz ya da gri bir tıkaçla ortaya çıkan fındık ya da ceviz büyüklüğünde oluşabilen akut inflamasyonla ortaya çıkar. Zaman içinde tıkacı atılır, içinde bulunan irin boşalır. Büyük boyda olanlarda ise, müdahale ile drenaj yapılmalıdır. Bazen lokal, bazen de sistemik etkenlerden dolayı fazla sayıda çıban oluşabilir. Genellikle yüzeysel oluşsalar da, iç organlarda da görülebilirler.

Çıban nasıl oluşur?

Kılın çıkış yerinden içeriye giren mikrop, yağ bezesine ulaşır. Bu aşamada kişinin vücut direnci düşük olursa, üremeye başlar. Zaman geçtikçe yangı yerinde olan damarlarda bolca akyuvar toplanır. Bunların stafilokoklarla savaşması sonucunda, her ikisi de ölür. Bu yüzden bölgede iki organizmanın atıkları birikmeye başlar. İlerleyen aşamalarda yağ bezlerinin hücrelerinin parçalanmasıyla burada yalancı bir kese oluşur. Buna müdahale edilmediği takdirde, sızıntı kesenin içinde hızla akmaya devam eder. Büyüyen kese genellikle yumuşak ve direnci olmayan cildin yüzeyine doğru ilerler. Bu çıbanın baş göstermesi olarak tanımlanır. İlk olarak çıbanın küçük bir sivilce gibi ortaya çıktığı görülür. Giderek çevresinde kızarma izlenir. Bundan sonra sivilcede büyüme, bölgede küçük bir kabarma ortaya çıkar. Kabarıklığın orta tarafında beyaz irinli bir kütle oluşur. Bu çıbanın özüdür. Yüze ve dudak kenarlarında ortaya çıkan çıbanlar, başka yerlerde oluşanlara göre daha tehlikeli olur.

Çıban belirtileri nelerdir?

İlk başta hafif bir kızarıklık, şişkinlik, bölgesel ateş, iltihap görünümü oluşur. Vücutta yorgunluk, hastalık, açlık olması, aşırı kilo kaybının olması çıbanların oluşması açısından uygun ortam hazırlamaktadır.

Çıban tedavisi nasıl yapılır?

Çıban ya kendiliğinden patlayarak boşalır ya da cerrahi olarak müdahale edilerek drenajla boşaltılır. Müdahaleden önce çıbanın üzeri gazlı bezle örtülmeli ve mikropların istilasına karşı korunmalıdır. Önce antiseptik solüsyonlarla temizlenen çıbanlara, antibiyotik tedavisi uygulanır. Gerektiği takdirde boşaltılan yerin sağlam dokularla kapatılması önlenerek, yeniden irin toplanmasının önüne geçilebilir. Çıbanın oluşumu başlangıçta fark edilirse, hemen antibiyotik tedavisi uygulanarak çıbanın meydana gelmesine engel olunabilir. Özellikle şeker hastalarında ortaya çıkan çıbanlar oldukça iltihaplı ve büyük olduğundan, kolay kapanmaz. Çıban tedavisi genellikle cerrahi müdahalenin yapılmasını gerektirir.